Wernisaż wystawy fotograficznej – Cmentarz Żydowski w Warszawie autor Franciszek E. Kazimierski [fotoreportaż]
Opublikowano 15 lutego 2017 autor: admin | Kategoria: Artykuły bieżace | Komentarze (0)
W dniu 11 lutego br. o godz. 16, w Galerii Biblioteki Publicznej przy ul. Żelaznej 5 w Ciechocinku miał miejsce wernisaż wystawy fotograficznej „Cmentarz Żydowski w Warszawie”. Autorem zdjęć jest Franciszek Kazimierski. On również, w krótkim wystąpieniu, przybliżył historię tej nekropolii.
Zdjęcia z przebiegu wernisażu wykonał pan Zdzisław Grabowski.
CMENTARZ ŻYDOWSKI w WARSZAWIE.
Po powstaniu kościuszkowskim i upadku Polski Warszawa stała się miastem prowincjonalnym Prus. Rząd Prus zezwolił na osiedlanie się Żydom niemieckim w wyludnionym mieście. Polski Żydom władze pruskie nadawały nazwiska o brzmieniu niemieckim związane np. z wyglądem osobistym, nazwą minerałów, roslin np. – Kleimann, Goldschmidt. Celem tego procesu była germanizacja Warszawy. To było przyczyną podziału mieszkańców miasta na dwie odrębne społeczności. Inne przyczyny to – religia, sposób ubierania się, trzymanie się starych zwyczajów. Władze pruskie określiły też, gdzie Żydzi mogą mieszkać. Potwierdziły to później władze Księstwa Warszawskiego a nieco później Królestwa Polskiego. Tak doszło do podziału miasta na część chrześćjańską i żydowską. Istniejąca do 1943 r. północno – zachodnia część miasta, zamieszkana przez ludność żydowską uległa zagęszczeniu wskutek wysokiego przyrostu naturalnego oraz imigracji z zewnatrz. W efekcie ludność żydowska w 1918 r. stanowiła 42 % mieszkańców miasta. W okresie międzywojennym odsetek zmniejszył się do 30 %. Żydowska część Warszawy, miasto w mieście, wyróżniała się swoistm kolorytem, intensywnym tempem życia, gwarem i pośpiechem.Obszar ten zróżnicowany był pod względem zamożności mieszkańców. Słychać było rozmowy prowadzone w jidisz lub po hebrajsku.Ten świat już nie istnieje – zniszczyli go Niemcy. Po dzielnicy żydowskiej pozostał tylko cmentarz. Powstał w roku 1806. Szybko okazał się za mały! Jego obszar sukcesywnie powiększano, dokupując grunty. Wysokie ceny pochówków sprawiły, że cmentarz przy ul. Okopowej stał się miejscem pochówków miejscem bogatych Żydów. Pochówki osób ubogich miały miejsce na kirkucie praskim.
Zgodnie z tradycją kobiety i mężczyźni chowani byli w oddzielnych kwaterach. Do połowy XIX w. inskrypcje dot. zmarłych wykonywano w języku hebrajskim. Później na macewach pojawiły się także napisy w języku polskim. Można też spotkać inskrypcje w j. rosyjskim. Dotyczą one tzw. Litwaków – Żydów wygnanych z Białorusi. Oprócz tradycyjnych macew i prostych w architekturze oheli wznoszono grobowce w wyszukanej formie i wysokich walorach artystycznych.
W czasie II W.Ś. cmentarz był miejscem pochówku tysięcy Żydów zmarłych i zabitych w gettcie warszawskim. Na cmentarzu Niemcy dokonywali egzekucji mieszkańców getta. Częściowemu zniszczeniu cmentarz uległ podczas walk, w sierpniu 1944 r. Szacuje się, że pochowano na nim około 250 tyś. osób, w tym 100 tyś. zmarłych i zabitych w gettcie warszawskim.
Na cmentarzu tym spoczywa wiele wybitnych osób związanych z Polską. Trudno wymienić mi ich nazwiska bo jest ich bardzo dużo. Po wyzwoleniu Warszawy spod okupacji niemieckiej cmentarz przez wiele lat ulegał degradacji i zarastał krzewami i drzewami. Z dniem 5 lutego 2001 r. cmentarz należy do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Nadal służy celom grzebalnym. Zajmuje powierzchnię 33 ha. i zaliczany jest do największych w świecie.
Na dzień 1 stycznia 1939 r. Warszawa liczyła 1 289 500 mieszkańców, w tym nieco ponad 25 % stanowiła ludność żydowaka. Cmentarz żydowski graniczy z cmentarzami – powązkowskim starym i ewangelicko – augsburskim. O ile na tych cmentarzach słychać rozmowy odwiedzających swoich bliskim to na cmentarzu żydowskim panuje cisza! Dziś Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie liczy nieco ponad 600 członków.
Toruń, 22 listopada 2017 r. Franciszek E. Kazimierski
